Waarom langer en meer swipen op datingapps niet beter is

In tegenstelling tot twintig jaar geleden, toen online dating nog werd geassocieerd met wanhopige zielen, zijn datingapps nu een vast onderdeel van de samenleving geworden. Net als de aantallen datingapps die in de appstores beschikbaar zijn, blijft ook het aantal gebruikers toenemen. Het grote voordeel van al deze apps? De eindeloze stroom van potentiële partners die met een swipe naar links of rechts binnen handbereik zijn.

Dankzij de datingapps hoef je je volgende partner niet te kiezen uit een handjevol vrijgezellen die je via vrienden of familie kent. Jij hebt het zelf in de hand, zowel letterlijk als figuurlijk. Je krijgt meer inspraak in wie je kunt daten. Het is alsof je in een snoepwinkel mag kiezen uit de honderden smaken, kleuren en soorten. En daar zit het probleem: al die keuze maakt het niet beter.

Meer is minder

Stel je eens voor dat je met één euro in je hand een snoepwinkel inloopt. Links zie je bakken vol met kauwgomballen, Jelly Beans, drop, spekjes en zuurtjes. Rechts zie je nog meer bakken gevuld met lolly’s, schepsnoep en Colaflesjes in allerlei varianten. Terwijl je twijfelt tussen links en rechts zie je recht voor je neus ook nog een chocolademuur met cocosrotjes, choconoten en bonbons. Wat moet je in hemelsnaam kopen voor een euro als elk stukje snoep even lekker lijkt?

Wat je ook kiest voor die ene euro, je houdt altijd de gedachte aan al het andere wat je niet kon kopen. Hoe meer keuzes je hebt, hoe moeilijker het is om goed te kiezen. En wat je ook kiest, uiteindelijk ben je minder gelukkig met je keuze. In andere woorden: meer is minder. Het is – als je erover nadenkt – logisch dat dit toch ook geldt voor daten?

Meer keuze maakt niet gelukkiger

Je zou kunnen denken dat een onbeperkte keuze een goede zaak is, maar is dat ook zo? Word je gelukkiger met je partner als deze uit duizenden anderen is gekozen? Of ga je twijfelen of je wel de juiste keuze hebt gemaakt? Volgens de theorie van de ‘paradox of choice’ – zo heet deze vorm van keuzestress – is dat het geval. Meer keuze is niet beter, zo blijkt uit onderzoek.

Mensen die vastbesloten zijn een verstandige keuze te willen maken, hebben het nog moeilijker. En ondanks dat het lijkt alsof meer keuze je gelukkiger maakt, wordt geconcludeerd dat dit vaak niet het geval is.

Een herkenbaar scenario

Kan het zijn dat te veel opties de zoektocht naar een relatie kunnen belemmeren? Laten we eens naar een fictief maar logisch scenario bekijken van Mark, een jongeman die een partner voor het leven wil vinden. Hij gebruikt Tinder om deze partner te ontmoeten.

Mark veegt naar links en rechts op de stapel profielen die op het beeld tevoorschijn komen, op zoek naar de perfecte match. Elke keer dat hij een match heeft voelt het niet als genoeg. “Het kan beter”, denkt Mark, want elke keer vindt hij wel iets dat niet ‘goed genoeg’ is aan de ander. Kleine verschillen worden uitvergroot tot obstakels die een langdurige relatie in de weg zouden kunnen zitten. Zodra hij de gebreken in een ander begint te ontdekken, geeft hij het op.

Omdat Mark zoveel potentiële partners voorbij ziet komen, verwacht hij dat de volgende match wél bij hem zal passen. Hij denkt: “Misschien zit achter de volgende swipe wel iemand verstopt die alle hokjes afvinkt.” Dus hij probeert het opnieuw, waardoor de pre-relatie fase wordt gekenmerkt door falen, mislukte pogingen en verwachtingen die niet worden waargemaakt.

De afwijzingsmentaliteit

De cyclus die Mark doorloopt is een typisch scenario dat herkenbaar is voor de meeste gebruikers van datingapps. Keuzestress is de oorzaak. Hoe meer je swipet, hoe hoger je eisen worden. Volgens onderzoek van de Tilburg University creëer je daardoor een afwijzingsmentaliteit: het vrijwel onbeperkte aanbod potentiële partners maakt mensen pessimistischer en afwijzend. Langer en meer swipen staat gelijk aan meer afwijzen. Hoe meer je veegt, of dat nu naar links of rechts is, hoe meer potentiële partners je afwijst.

Choice overload

Hoewel iedereen graag meer keuze wil, vooral als het om iets belangrijks gaat als de keuze van een levenspartner, zegt onderzoek dat te veel opties overweldigend kunnen zijn. In het begin van deze eeuw voerden twee psychologen van de Columbia University en Stanford University een onderzoek uit naar ‘choice overload’. In het onderzoek observeerden ze winkelbezoekers die jam mochten proeven en eventueel mochten kopen. Ze voerden het experiment uit met een beperkte set van 6 smaken en met een uitgebreide set van 24 of 30 smaken jam.

Toen de stand meer smaken had, was de kans groter dat het winkelend publiek zou stoppen om de jams te bekijken. Maar ze waren minder geneigd om een van de jams te kopen dan bij een beperkte set smaken. Vergelijkbare experimenten met chocolade en essay-opdrachten die studenten konden uitvoeren toonden hetzelfde resultaat. Ze kochten meer chocolade en voerden meer essay-opdrachten uit als ze minder keuze hadden.

Bovendien gaven deze deelnemers achteraf aan meer tevreden te zijn over de keuze die ze hadden gemaakt. Degenen die deelnamen aan het experiment met de essay-opdrachten schreven ook betere essays wanneer de oorspronkelijke reeks opties beperkt was. Nu is een partner vinden iets anders dan jam kopen of een essay-opdracht uitkiezen, maar onderzoeken tonen wel aan dat er een soortgelijk effect optreedt bij online dating.

In een experiment uit 2016 ontdekten onderzoekers bijvoorbeeld dat mensen die meer opties hadden bij het selecteren van een partner op een datingapp, minder tevreden waren met de keuzes die zij maakten. Ze waren ook meer geneigd hun beslissingen terug te draaien dan degenen aan wie minder profielen werden getoond. Minder swipen lijkt daardoor beter, omdat je daarmee kiest voor kwaliteit boven kwantiteit.