De eerste date kan een achtbaan van emoties zijn: zenuwen die door je lijf gieren, blozen bij een simpele blik en een hartslag die in overdrive gaat bij de eerste kus. De manier waarop we liefde ervaren is uniek, maar er zijn biologische verklaringen voor de euforie die we voelen als we verliefd zijn. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de vlinders in je buik, slapeloze nachten en verlies van eetlust. Filosofen en wetenschappers hebben zich gebogen over de vele theorieën over de oorsprong van verliefdheid.
Als je op zoek gaat naar de ‘biologie van liefde’ op Google, zal je al snel ontdekken dat wetenschappers verschillende verklaringen hebben. Hoewel de wetenschap door de jaren heen talloze studies heeft gedaan naar de biologie van liefde, blijft het fenomeen gedeeltelijk een mysterie dat nog niet volledig is opgelost. Wat gebeurt er eigenlijk in je lichaam als je verliefd bent?
De wetenschap achter verliefdheid
Sinds mensenheugenis wordt liefde en verliefdheid onderworpen aan wetenschappelijk onderzoek, maar de complexiteit van het menselijke brein zorgt ervoor dat er nog talloze onbekende factoren zijn, waardoor de puzzelstukjes nog niet helemaal op hun plaats zijn gevallen. De wetenschap probeert het mysterie van verliefdheid echter nog steeds te ontrafelen. Volgens de huidige bevindingen zit het simpelweg in onze menselijke natuur, als onderdeel van ons natuurlijke drang tot voortplanting.
Wat wil jij?
"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."
Verliefdheid = chemie
De wetenschap heeft de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar verliefdheid en daaruit blijft dat het een complexe samenloop van omstandigheden is. Zo wordt verliefdheid niet alleen verklaard door emoties en psychologische factoren, maar ook door chemische processen die plaatsvinden in ons lichaam. Er zijn verschillende hormonen en neurotransmitters betrokken bij verliefdheid, zoals dopamine, oxytocine en serotonine. Verliefdheid is dus niet alleen een abstract begrip, maar ook een kwestie van chemische processen die zich afspelen in ons lichaam.
Een groep onderzoekers heeft deze liefdesperikelen opgedeeld in drie fasen: lust, aantrekkingskracht en hechting. Elk van deze fasen gaat gepaard met een ware wervelwind aan hormonen die ons brein op allerlei manieren beïnvloeden. Van gedachten tot gevoelens en van daden tot dromen: niets blijft onberoerd in ons romantische stelsel.
Geen vrije wil
Het ontstaan van verliefdheid is geen kwestie van vrije wil, maar eerder het resultaat van de chemische kettingreactie die ons lichaam overneemt. Dit natuurlijke fenomeen is als een val gezet door moeder natuur, waar we simpelweg niet tegenop kunnen boksen. Eeuwenlang werd gedacht dat liefde voortkwam uit het hart, maar na talloze jaren van onderzoek blijkt dat het brein de touwtjes in handen heeft als het gaat om verliefdheid. Onze hersenen, geholpen door de cocktail van hormonen, laten ons lichaam op hol slaan zodra we die speciale persoon tegenkomen.
Verliefdheidsfases
Een recente studie over de wetenschap van liefde is niet lang geleden uitgevoerd door de Rutgers Universiteit in de Verenigde Staten. De resultaten van dit onderzoek hebben aan het licht gebracht dat er drie opeenvolgende fases zijn in de reis van liefde: lust, aantrekkingskracht en hechting. Iedere fase activeert verschillende chemische processen in het lichaam, terwijl er ook verschillende hormonen in werking treden die deze drie fasen afzonderlijk én gezamenlijk helpen te stimuleren.
Fase 1: lust
In de eerste fase van verliefdheid, ook wel bekend als lust, spelen de seksuele hormonen in ons lichaam een cruciale rol. Wanneer we spreken over iemand die “overloopt van testosteron”, doelen we op deze hormonen. Naast testosteron hebben we ook oestrogeen, wat als tegenhanger wordt beschouwd. Beide hormonen komen voor in verschillende hoeveelheden in ons lichaam, waarbij mannen meer testosteron hebben en vrouwen meer oestrogeen. Wanneer deze twee hormonen samensmelten, ontstaat er een gevoel van lust in onze hersenen en bereiden ze ons lichaam voor op de volgende fase van verliefdheid.
Fase 2: aantrekkingskracht
Na de eerste fase van vlinders in je buik, komt de tweede fase van verliefdheid: aantrekkingskracht. Dit is het moment waarop je het fysiek begint te voelen. Je wordt aangetrokken tot iemand en wilt deze persoon steeds vaker zien. Het voelt als een stroomstoot door je lichaam wanneer je deze persoon ontmoet. Je kunt klamme handen en een verhoogde hartslag krijgen van de spanning. Het is een fase waarin je gedachten continue in beslag genomen worden door de ander. Hormonen zoals adrenaline, dopamine en serotonine vieren hoogtij, maar ook cortisol en noradrenaline kunnen de kop opsteken.
Adrenaline
Verliefd zijn is als een vrije val uit een vliegtuig – de eerste symptomen zijn het gevolg van een adrenalinerush. Dit hormoon is de natuurlijke reactie van ons lichaam op gevaarlijke situaties, maar het wordt ook vrijgegeven wanneer we verliefd zijn. In de beginfase van verliefdheid voel je de versnelde hartslag en ademhaling, terwijl je handpalmen beginnen te zweten en je persoonlijkheid verandert. Het is als een natuurlijke high die je meeneemt op een emotionele achtbaan. Dus, als je ooit hebt gesprongen uit een vliegtuig, weet dan dat verliefd zijn net zo intens kan zijn.
Dopamine
Er is nog een andere stof die vrijkomt wanneer je verliefd bent: dopamine. Dit is hetzelfde stofje dat vrijkomt als iemand cocaïne gebruikt en het kan een ware explosie van plezier in ons lichaam veroorzaken. Een experiment met verliefde stellen toonde aan dat er enorme pieken van dopamine vrijkomen wanneer twee geliefden elkaar zien.
Dopamine is verantwoordelijk voor het stimuleren van het gevoel van plezier in ons lichaam, dus het is geen wonder dat we ons zo fantastisch voelen wanneer we verliefd zijn. Het is alsof je nieuwe schoenen hebt besteld en dat vreugdevolle moment beleeft wanneer ze eindelijk arriveren. Verliefd zijn is als een onweerstaanbare aantrekkingskracht die ons helemaal meesleept in een wereld van gelukzaligheid.
Serotonine
De derde stof die een cruciale rol speelt in de fase van aantrekkingskracht is serotonine. Dit bijzondere stofje is één van de belangrijkste chemicaliën die ons helpen om het gevoel van liefde te ervaren. Serotonine is een neurotransmitter die een brede invloed heeft op allerlei processen in ons lichaam, zoals onze stemming, eetlust en emoties. Als je helemaal in de ban bent van je geliefde en aan niets anders meer kunt denken, dan is de kans groot dat serotonine de oorzaak is van deze verliefdheid.
Fase 3: hechting
Na een succesvolle start van enkele weken of zelfs maanden, waarin de gevoelens van beide partijen beantwoord worden, evolueert een relatie naar de hechtingsfase. In deze fase draait het om het creëren van een sterke band om samen verder te gaan en een duurzame relatie aan te gaan. Hierbij spelen hormonen zoals oxytocine en vasopressine een belangrijke rol in het lichaam en dragen ze bij aan het versterken van de emotionele band tussen jou en de ander.
Oxytocine
Wanneer verliefdheid zijn derde fase bereikt, doet het hormoon oxytocine zijn intrede. Het wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd, en het is een van de meest krachtige stofjes die zowel mannen als vrouwen kunnen vrijmaken. Een simpele blik of een tedere aanraking is al genoeg om het vrijkomen van oxytocine te stimuleren. Bij vrouwen is het effect van dit hormoon zelfs nog sterker – hun oxytocinelevels schieten omhoog bij een orgasme.
De magie van oxytocine zit hem in de manier waarop het sociale interacties verweeft met genot. Een toename van dit hormoon wordt gekoppeld aan een diep gevoel van vertrouwen en verbondenheid, waardoor we ons meer dan ooit tevoren één voelen met anderen.
Argininevasopressine
Maar er is nog een ander hormoon dat onze relaties kan beïnvloeden: argininevasopressine, ook bekend als vasopressine. Dit wondermiddel speelt een belangrijke rol bij sociale interacties en kan zelfs de sleutel vormen tot monogamie (Nature 429, 2004). Bovendien wordt het hormoon snel vrijgegeven na een orgasme, waardoor het een krachtig middel wordt in het spel van liefde en lust.
Hoewel de hersenen van mannen en vrouwen structureel verschillend zijn, heeft argininevasopressine ook invloed op onze partnervoorkeur (Hiller, 2004). Volgens wetenschappers is het zelfs één van de hormonen die een lange relatie kunnen bevorderen. Wanneer we ons aangetrokken voelen tot iemand, kan argininevasopressine ons helpen om die connectie te versterken en ons te binden aan onze geliefde op een dieper niveau.
Het is niet permanent
Verliefdheid is een grillige situatie die ons lichaam niet permanent kan vasthouden, ondanks het feit dat de drie fasen van verliefd zijn behoorlijk lang kunnen duren. Hoewel het wenselijk zou zijn om voor altijd verliefd te blijven op die speciale persoon en zo veel zorgen te besparen, is het onvermijdelijk dat het gevoel van verliefdheid overgaat in een nieuwere fase van liefde.
Na verloop van tijd neemt de intensiteit van de hormonale storm in ons lichaam af en wordt de chemische explosie tot een normaal niveau teruggebracht. Dit markeert het punt waarop verliefdheid overgaat in houden van, wat meestal gebeurt na ongeveer 12 tot 18 maanden in een relatie.
Terwijl we ons vaak niet bewust zijn van de biologische processen die verliefdheid triggeren, zijn er talrijke hormonen die zich inzetten om liefde op het eerste gezicht mogelijk te maken, met als uiteindelijke doel het voortbestaan van onze soort. Kortom, verliefdheid is een tijdelijke staat van zijn die, hoewel kortstondig, ons leven kan verrijken en ons hart kan laten overslaan.
Meer mensen zoals jij...
... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.
