Kevin Spacey, Bill Cosby, Harvey Weinstein, we zullen het er over eens zijn dat dit smeerlappen eerste klas zijn. Stuk voor stuk (alhoewel een aantal van de heren nog wel moet worden berecht) maakten zij zich volgens hun slachtoffers schuldig aan de meest walgelijke misdaad die je als mens kunt begaan: seksuele intimidatie.
Toch zouden de beschuldigingen aan de adressen van deze Hollywood-sterren een hoop teweeg brengen. De hashtag #MeToo zou in 2017 voor zorgen dat vrouwen over heel de wereld een vuist zouden vormen tegen seksuele intimidatie. En daar gaan we het vandaag met je over hebben. Want hoewel dit een heel zwaar onderwerp is, blijft het wel iets wat altijd actueel blijft.
Zo is er seksuele intimidatie op straat, op de werkvloer, en zelfs op dating apps. Het probleem daarbij? Dat het concept seksuele intimidatie subjectief is. We leggen het uit.
Nu populair:
"Serious Dating, Crazy Love: Lexa is waar je moet zijn. Voor mensen met inhoud die iets échts zoeken."
Wat is seksuele intimidatie?
Natuurlijk, iedereen weet in principe wat er bedoeld wordt met seksuele intimidatie, maar toch hebben we het hier over een fenomeen dat in heel veel verschillende vormen voorkomt. Seksuele intimidatie kunnen we zien als een vorm van ongewenst gedrag op seksueel vlak.
Daarbij hebben we het echter niet alleen over fysieke acties, zoals aanrakingen, maar tellen ook de verbale intimidaties en zelfs gebaren mee. Een seksistische opmerking bijvoorbeeld of wat te denken van een privé-vraag die net iets te intiem is?
Het belangrijkste daarbij is dat één of meerdere mensen het als ongewenst en onaanvaardbaar beschouwd. Er worden grenzen overschreden en er is sprake van vijandigheid, vernedering en/of intimidatie. Dit onacceptabele gedrag kan afkomstig zijn van één iemand, maar ook van een hele groep.
Volgens een onderzoek uit 2014, uitgevoerd door het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten, heeft meer dan de helft van de vrouwen ervaring met seksuele intimidatie. Meer dan 55% van de vrouwen heeft in de loop van haar leven met één of meerdere vormen van seksuele intimidatie te maken gehad. Bovendien heeft 33% van de vrouwen vanaf de leeftijd van 15 jaar fysiek of seksueel geweld meegemaakt. Verder is één op de vijf vrouwen ooit in hun leven gestalkt.1
De subjectiviteit van seksuele intimidatie
Uiteraard bestaan er bij seksuele intimidatie verschillende gradaties waarvan een seksueel getinte opmerking door de één als onschuldig kunnen worden beschouwd, terwijl de ander deze juist als belastend ervaart.
Bij aanranding of zelfs verkrachting wordt het wel heel ernstig. Toch zal in de meeste gevallen een onderscheid worden gemaakt in het concept van seksuele intimidatie, die vaak verbaal en licht-fysiek is, en de zware zedendelicten die door iedereen worden afgekeurd.
In het eerste geval is het vanwege de subjectiviteit lang niet bij iedereen duidelijk dat er sprake is van seksueel overschrijdend gedrag, terwijl dat in het geval van een zedendelict uiteraard wel het geval is. Wat als seksuele intimidatie moet worden beschouwd, is in sommige gevallen dan ook subjectief van aard. Reden dus voor ons om de verschillende vormen van seksuele intimidatie voor je op een rij te zetten:
Voorbeelden van seksuele intimidatie
Verbaal:
- Seksueel getinte opmerkingen of grappen.
- Intieme vragen stellen over iemands seksleven.
- E-mails of berichten via sociale media sturen die seksueel getint zijn.
- Opmerkingen maken over iemands uiterlijk die seksueel van aard zijn.
- De woorden hoer of slet.
- Verspreiden van roddels die seksueel getint zijn.
- Vragen om seksuele diensten.
- Stalken.
- Seksueel getinte geluiden maken, zoals kreunen.
Non-verbaal:
- Tonen of versturen van seksuele afbeeldingen (ook online).
- Seksueel getinte gebaren maken.
- Opzichtig staren naar bepaalde (vaak intieme) lichaamsdelen.
- Verspreiden van seksueel getinte berichten, foto’s of video’s van een slachtoffer.
Fysiek:
- Ongewenste aanrakingen.
- Hand op een bepaalde plek.
- Arm om de nek.
- Zoenen.
- Knijpen.
- Strelen.
- Doorgang versperren.
- Te dichtbij iemand staan.
- Aanranding.
- Verkrachting.
Op het werk
De werkvloer is één van de meest veelvoorkomende plekken waar relaties beginnen, maar ook waar seksuele intimidatie plaatsvindt. Vaak wordt daarbij gedacht aan grensoverschrijdend gedrag van een leidinggevende ten opzichte van iemand die een lagere positie in de organisatie heeft, maar ook tussen collega’s komt het voor. De vormen van seksuele intimidatie wijken in grote lijnen niet af van de bovengenoemde vormen.
“Dus jij wilt een salarisverhoging? En wat heb je ervoor over, als je begrijpt wat ik bedoel? ;)” – Anoniem
Vooral seksuele intimidatie door een leidinggevende kan vaak erg gecompliceerd zijn. Helaas worden lang niet alle gevallen doorgegeven, omdat lager geplaatste werknemers vrezen voor hun baan als er een klacht wordt ingediend.
Seksuele intimidatie zien we vaker bij organisaties waar sprake is van een strenge hiërarchie of een machocultuur. Toch komt seksuele intimidatie ook veel voor bij bedrijven waar een informele bedrijfscultuur heerst. In dat geval is het vaak niet duidelijk waar de scheidslijn ligt tussen gewenst en ongewenst gedrag.
In het openbaar
Seksuele intimidatie kan ook op openbare plekken plaatsvinden, zoals op straat, in het nachtleven, maar ook in het openbaar vervoer. Seksuele intimidatie op straat is in ons land vooral de laatste jaren een issue. Zo is het hinderlijk naroepen, nafluiten, of zelfs nasissen van een voorbijganger in steden als Rotterdam en Amsterdam inmiddels strafbaar en kan daarbij in eerstgenoemde stad een gevangenisstraf worden uitgedeeld van 90 dagen of een geldboete van 4100 euro.2
“Hey schatje, wat doe jij straks? Zal ik met jou meegaan?” – Anoniem
In de hoofdstad wil men echter strenger optreden tegen elke vorm van intimidatie, of die nou seksueel van aard is of te maken heeft met religie, seksuele geaardheid of racisme. In het buitenland is er ook veel seksuele intimidatie op drukke plekken, zoals het openbaar vervoer. Reden voor veel Latijns-Amerikaanse metroaanbieders om tijdens spitsuur aparte wagens voor vrouwen te gebruiken om zo met name aanrandingen te voorkomen.
Hoe zit het op de dating apps?
Ook op dating apps is steeds meer seksuele intimidatie, die uiteraard alleen in de eerste twee categorieën vallen: verbaal of niet-verbaal, maar in ieder geval niet van fysieke aard. Daarbij kan worden gedacht aan seksueel getinte opmerkingen, maar ook voorstellen tot seksuele handelingen en chantage.
“Jij, ik, vanavond wij tussen de lakens?” – Anoniem
Omdat foto’s en online correspondentie opgeslagen kunnen worden, kunnen deze worden gebruikt om andere gebruikers van dating apps te chanteren: sextortion. De meeste dating apps hebben echter wel de mogelijkheid om iemand te blokkeren of een melding te doen over grensoverschrijdend gedrag van een gebruiker.
Is het strafbaar?
Ja, maar daarvoor moeten we iets verder kijken dan de term seksuele intimidatie. Uiteraard geldt: hoe zwaarder het grensoverschrijdende gedrag, hoe hoger de straffen. Toch is één van de grootste problemen bij seksuele intimidatie om met belastend bewijsmateriaal te komen.
Zoals hierboven benoemd vinden de fysieke vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag vaak plaats als er geen getuigen in de buurt zijn. Daarnaast is seksuele intimidatie als concept gezien niet strafbaar. We hebben het namelijk over ongewenste intimiteiten die vaak verbaal van aard zijn.
Een schunnige opmerking of foute openingszin kan dus als ongepast en/of ongewenst worden beschouwd, maar als het hier bij blijft, handelt de vermeende belager nog niet in strijd met de wetgeving.
Maar gelukkig werkt de overheid aan een nieuwe wet. Daarmee worden ‘seks tegen de wil’ en ‘seksuele intimidatie’ in de wet opgenomen naast de huidige bepalingen voor verkrachting en aanranding en kunnen slachtoffers straks makkelijker aangifte doen dan nu en wordt hun veiligheid vergroot.3
Als er sprake is van ontucht
Jammerlijk genoeg hebben we het met seksuele intimidatie over een ruime en nogal subjectieve definitie. Immers, wat door de één wordt gezien als seksueel onacceptabel, is voor de ander totaal niet aanstootgevend. Dat er geen allesomvattende standaard bestaat voor seksuele intimidatie zorgt ervoor dat de wet daarom met een eigen grens komt.
Ongewenste intimiteiten zijn pas voor de wet strafbaar als er naast woorden ook seksueel gerichte daden/handelingen zijn geweest. Oftewel: het is pas strafbaar als er ontucht is. Daarmee hebben we het dus over niets anders dan een ander dwingen tot seksuele handelingen. En dan komen we al vrij snel uit bij de zwaarste vormen van seksueel overschrijdend gedrag: denk dus aan aanranding en zelfs verkrachting.
En het zal je niet verbazen dat deze zwaardere vormen overal op aarde strafbaar zijn. In landen als Pakistan en India worden soms zelfs doodstraffen uitgedeeld voor verkrachtingen, terwijl andere landen relatief lage straffen uitdelen voor zedendelicten (Nederland is daar één van).
Binnen de Europese Unie
Als we het gaan hebben over de andere vormen van seksuele intimidatie, de verbale en non-verbale (maar niet-fysieke) varianten, dan zien we dat steeds meer landen een vuist proberen te maken tegen grensoverschrijdend gedrag. Veel landen nemen daarbij de werkvloer als uitgangspunt. De strafbaarheid en de maten die daarbij horen, verschillen echter van land tot land.
Binnen heel de EU is seksuele intimidatie op de werkvloer verboden. Van werkgevers wordt dan ook verwacht dusdanig gedrag te voorkomen en ook actief te bestrijden. De aanpak daarvan gaat vooral uit van de gelijkheid tussen man en vrouw.
Sinds 1994 is de bestrijding van seksuele intimidatie in Nederland deel van de zogenaamde Arbeidsomstandighedenwet.4 In andere landen als Australie (1984) en India (2013) bestaan er ook regels die ongewenste intimiteiten op de werkvloer moeten tegengaan. Toch zijn er nog altijd landen waar geen regels bestaan over seksuele intimidatie. Denk daarbij aan landen als Mali, Kameroen, Iran, Mauritanië en Saoedi Arabië.
De gevolgen voor slachtoffers
De gevolgen zijn niet mals voor slachtoffer van seksuele intimidatie. Net als bijvoorbeeld bij pesterijen en de zwaardere vormen van zedendelicten kunnen de gevolgen zowel lichamelijk als psychisch zijn. Niet voor niets staat Slachtofferhulp klaar voor de mensen die dit hebben meegemaakt.
Lichamelijk kunnen er plekken zichtbaar zijn als gevolg van het vertoonde geweld en psychisch gezien kan het slachtoffer een trauma oplopen. Zo kunnen slachtoffers zich aangetast voelen in hun eigenwaarde en welzijn, maar kunnen er ook gevoelens plaatsvinden die te maken hebben met woede, angst, wantrouwen, vernedering en schaamte.
Al deze gevolgen kunnen lange tijd aanhouden en het gedrag ten opzichte van anderen flink verstoren. Andere lichamelijke gevolgen zijn stress, slapeloosheid en zelfs concentratiestoornissen. In het geval dat de seksuele intimidatie werkgerelateerd is, dan kan dat eveneens leiden tot burn-out klachten en een stijging in het aantal ziekmeldingen. Al met al hebben we het dus over een thema dat tot hevige trauma’s kan leiden bij het slachtoffer.
Sta ook op tegen seksuele intimidatie
We hebben het dan ook over een serieus onderwerp waarbij we je willen vragen om altijd aangifte te doen in het geval dat er sprake is van seksueel intimidatie bij jou of in jouw omgeving. Zie je dat iemand anders seksueel geïntimideerd wordt? Grijp in en bied het slachtoffer altijd een helpende hand. Want hoewel we het vaak over de iets luchtige onderwerpen hebben, zij ook wij fel tegen seksuele intimidatie.
Verliefd worden is meer...
... dan geluk hebben. Er zijn twee personen voor nodig die ervoor openstaan. Bij één app weten ze precies hoe ze die twee mensen kunnen samenbrengen voor een langdurige relatie. De matching in deze succesvolle app heeft één doel: het koppelen van mensen die écht bij elkaar passen. Ontdek zelf hoe Elitedating een extreem hoog succespercentage behaalt.
