Het Othello-syndroom: wanneer jaloersheidswaan een relatie verziekt

Michael Schouten
Door Michael Schouten
6 minuten leestijd

Controleert je partner alle berichten die je verstuurt? Mag je geen contact onderhouden met mensen van het geslacht waar je op valt? En kun je de deur niet uit zonder gebombardeerd te worden met appjes en telefoontjes? Dan mag je gerust stellen dat je een jaloerse partner hebt.

Sommige mensen zijn van mening dat een beetje jaloezie gezond is, maar iedereen is het erover eens dat het niet de meest geweldige eigenschap is. Jaloezie wordt daarom ook wel het groene monster genoemd; een veelvoorkomende reden waarom relaties vroegtijdig op de klippen lopen.

En hoewel een ongezonde vorm van jaloezie nooit een relatie versterkt, kan het nog erger. Deze ziekelijke jaloezie wordt jaloersheidswaan genoemd, ook wel bekend als het Othello-syndroom. Het is de ernstigste vorm van jaloers gedrag dat de grens tussen liefde en psychose vervaagt.

Wat wil jij?

"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."

Wat is het Othello-syndroom?

Het Othello-syndroom is een relatief zeldzame waanstoornis met een gevaarlijk karakter. Het staat ook bekend als pathologische jaloezie. Als je dit hebt dan ben je continu bezig met de gedachte dat je partner vreemdgaat. Je beschuldigt je partner herhaaldelijk van vreemdgaan, omdat je daar bewijs voor denkt te hebben.1

In werkelijkheid is het bewijs nietszeggend, minimaal of is er helemaal geen bewijs. Maar dit heb je zelf niet door, omdat je je eigen verhaal onderbouwt met nog meer normale of alledaagse gebeurtenissen die je beweringen onderbouwen. Je beschouwt je eigen gedachten als waarheid, maar het is slechts de waan waarin je leeft. En dat allemaal dankzij de aandoening die het Othello-syndroom wordt genoemd.

Het komt vaker voor bij mannen

Het Othello-syndroom werd voor het eerst gediagnosticeerd door dr. John Todd, een Britse psychiater, in de jaren vijftig. Het kan spontaan ontstaan, of in combinatie met andere psychische aandoeningen (bijvoorbeeld schizofrenie), of als een bijwerking van medicatie of hersentrauma. Mannen en vrouwen vertegenwoordigen respectievelijk ongeveer 60% en 40% van de gevallen.2

othello

Waar komt de naam vandaan?

Het Othello-syndroom is vernoemd naar de hoofdpersoon in het toneelstuk ‘The Tragedy of Othello’, geschreven door Shakespeare in 1604. In deze tragedie vol jaloezie, ambitie en wraak is generaal Othello getrouwd met de mooie Desdemona, maar er zijn meer kapers op de kust. Deze willen Desdemona voor zichzelf of promotie maken in het leger.3

Eén van deze personen, Iago, bedenkt een ingenieus plan om Othello ten val te brengen terwijl hij Desdemona aan iemand anders belooft. Iago wekt bij Othello de indruk dat Desdemona stiekem vreemdgaat. Othello, op zijn beurt, wordt hierdoor steeds meer achterdochtig dat ze een affaire heeft met een van zijn luitenanten. Iago blijft hem subtiel wijzen op de signalen en zorgt er zo voor dat het begin van de argwaan is gewekt.

Desdemona, zo onschuldig als het maar kan, krijgt te maken met de ziekelijke jaloezie van Othello. In Othello heerst een strijd tussen zijn liefde voor haar en zijn eergevoel; het drijft hem tot wanhoop. Wanneer Othello met Desdemona afspreekt getuigt hij nog één keer zijn liefde voor haar, waarna hij haar in jaloerse woede doodt. En het is op dat moment dat hij erachter komt dat ze nooit ontrouw is geweest; hij pleegt zelfmoord.

Symptomen en kenmerken

Mensen die eraan lijden vormen een gevaar; voor het potentiële slachtoffer, maar ook voor zichzelf. In tegenstelling tot andere waanstoornissen hebben mensen die aan deze aandoening lijden een sterke neiging om te gaan stalken, cyberstalken, saboteren en zelfs geweld te gebruiken. Het eindigt bovendien ook vaak in moord of zelfmoord. Dit zijn een aantal symptomen als je aan het Othello-syndroom lijdt:

  • Je beschuldigt je partner van kijken of aandacht schenken aan anderen.
  • Je zet vraagtekens bij het gedrag van de partner.
  • Je ondervraagt je partner over onbekende telefoonnummers en gevoerde gesprekken.
  • Ondervraging van telefoontjes, inclusief verkeerde nummers of per ongeluk telefoongesprek en alle andere vormen van communicatie.
  • Je vraagt continu met wie je partner is en waar.
  • Je staat niet toe dat je partner sociale media-accounts heeft.
  • Je isoleert je partner van vrienden en familie.
  • Je onderzoekt alle bezittingen van je partner.
  • Je partner mag niet afspreken met anderen.
  • Je beschuldigt je partner van vreemdgaan.
  • Je gebruikt verbaal of fysiek geweld tegen je partner, de persoon die je als rivaal beschouwt, of beide.
  • Je geeft je partner de schuld voor je jaloerse gedrag.
  • Je ontkent dat je erg jaloers bent.
  • Je dreigt jezelf of anderen iets aan te doen.

Als je het bovenstaande bij je partner herkent dan is het oppassen geblazen. Het zijn de tekenen die je vertellen dat je partner ongezond jaloers is en mogelijk zelfs het Othello-syndroom heeft. Maar gelukkig komt het niet vaak voor. Ongeveer 10% van de mensen heeft een “bezitterige” persoonlijkheidsstijl en een derde van hen vertoont een vorm van ziekelijke jaloezie, hoewel dat per persoon verschilt in sterkte. Maar, om het moeilijker te maken om ze te herkennen, geven de mensen die een ernstige vorm van pathologische jaloezie hebben dat slechts zelden toe.3

Meer mensen zoals jij...

... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.

Deel dit artikel
Geef je reactie