Moderne romantiek: waarom ‘love at first sight’ niet de beste keuze is

Michael Schouten
Door Michael Schouten
9 minuten leestijd

Een vraag waar wetenschappers zich na vele jaren psychologisch onderzoek nog steeds over buigen, is waarom twee mensen verliefd op elkaar worden. Over het algemeen kunnen we stellen dat er veel verschillende factoren zijn die invloed hebben op deze vraag. De consensus is dat het een combinatie is van de eigenschappen van de betrokkenen, sociale factoren en de omstandigheden die het mogelijk maken.

Een de meest voor de hand liggende factoren is de fysieke aantrekkelijkheid. We worden sneller verliefd op mensen die knap zijn. In het bijzonder is dit gericht op het uiterlijk en minder op de persoonlijkheidskenmerken. Een gewenste lengte, gewicht en lichaamsvorm zijn daar voorbeelden van, maar ook bijvoorbeeld een symmetrisch gezicht.

Een andere belangrijke factor is de aantrekkingskracht van nabijheid. Dit is de bekendheid met de ander, bijvoorbeeld door tijd samen door te brengen, bij elkaar in de buurt te wonen of aan de ander te denken. Het is immers makkelijker om verliefd te worden op iemand die je geregeld ziet dan op iemand die je eens per jaar tegenkomt.

Wat wil jij?

"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."

Volgens een bekend onderzoek uit 1989 speelt ook de gelijkenis met de ander een rol. We voelen ons vaak aangetrokken tot mensen die op de een of andere manier op ons lijken, zoals dezelfde overtuigingen en denkwijzen. Dit kunnen overeenkomsten zijn in hobby’s, achtergrond, religie en status. Maar deze gelijkenis kan ook terugkomen in de fysieke verschijning, wat verklaart waarom stellen vaak op elkaar lijken.

Love at first sight

Als we het over ‘love at first sight’ hebben, of liefde op het eerste gezicht, dan weten we allemaal wat we daarmee bedoelen. Het gebeurt binnen een oogwenk. Een eerste indruk is het enige dat nodig is om liefde te vinden, zo is de theorie, een snelle beoordeling op basis van alle eerder genoemde kenmerken. Maar het is geen rationele, overwogen keuze. Het is een automatisch gevoel dat je krijgt wanneer je iemand ontmoet.

Voor veel singles is dit precies wat ze nastreven. Een bizarre vorm van aantrekkingskracht die je – volgens de theorie – maar enkele keren in je leven voelt. Ze willen die vonk voelen en nemen geen genoegen met minder. Ze jagen het ‘love at first sight’-gevoel na en worden iedere keer teleurgesteld wanneer het gevoel uitblijft. Maar wat de meeste singles niet begrijpen, is dat deze spontane uitspatting van aantrekkingskracht nooit eeuwig duurt.

Waarom ‘love at first sight’ overschat wordt

Op een gegeven moment begint iedereen aan een zoektocht om liefde te vinden. Mensen om je heen gaan settelen, je voelt je eenzaam en iedereen verwacht dat je een partner vindt. Je download een datingapp, ontmoet nieuwe mensen en begint aan een serie opeenvolgende dates – allemaal bedoeld om de ware te vinden. Je bent op zoek naar de magische klik waar iedereen het over heeft.

Wat we nu net hebben beschreven is heel standaard. Het is een korte omschrijving van hoe daten nu gaat. Maar het is totaal anders dan wat mensen enkele decennia geleden deden. Toen zochten mensen niet naar overweldigende emotie waardoor ze zich als een complete dwaas gingen gedragen in het bijzijn van de ander. Het enige wat ze wilden was een fatsoenlijk persoon vinden die in hun buurt woonde. De families kwamen bij elkaar en nadat ze besloten dat geen van beide partijen een moordenaar leek, zouden ze trouwen en niet lang erna een kind krijgen. En dat allemaal voor hun 25ste verjaardag.

Voor zijn boek over relaties genaamd Moderne Romantiek deed Aziz Ansari onderzoek naar de verschillen tussen de manieren waarop mensen nu en vroeger liefde vonden. Samen met NYU-socioloog Eric Klinenberg ontwierp hij een groot onderzoeksproject, inclusief honderden interviews en focusgroepen die van Tokio tot Buenos Aires werden gehouden, om een komisch inzicht te geven op moderne romantiek. Hij ontdekte dat mensen tegenwoordig later dan ooit trouwen en dat ze jaren van hun leven besteden aan het vinden van de perfecte persoon, hun soulmate.

Bekijk ‘Moderne Romantiek’

Een gearrangeerd huwelijk

In een van de hoofdstukken deelt Ansari een interessant verhaal over zijn vader. Deze was namelijk niet op zoek naar het ‘love at first sight’-gevoel. Hij kreeg niet eens de kans om dat gevoel te ontdekken. De vader van Ansari had in India een gearrangeerd huwelijk. Hij mocht niet swipen langs honderden profielen in een app. Hij mocht slechts naar drie verschillende meisjes kijken om daarna te beslissen met wie hij de rest van zijn leven wilde leven.

Zocht hij naar iets magisch? Nee. Hij bekeek de vrouwen eens goed en na een kwartier had Ansari’s vader zijn keuze gemaakt. Het werd vrouw nummer drie. De eerste vrouw die werd voorgesteld vond hij te lang, de tweede te klein, maar de derde, die had precies de juiste lengte. Na 30 jaar huwelijk zijn ze nog steeds gelukkig getrouwd.

Ondanks het feit dat er allesbehalve sprake was van liefde op het eerste gezicht, en eerder van ‘length at first sight’, zijn de twee uitgehuwelijkte partners nog steeds gelukkig. Het laat zien het ‘love at first sight’-gevoel dat iedereen hoopt te vinden misschien wat overschat wordt. Het is geen garantie op een succesvolle relatie. Of van een leven vol geluk.

Hoewel we geen suggesties doen voor een gearrangeerd huwelijk, is het wel een perspectief om van te leren. Voor Ansari’s vader en zijn vrouw was het vanaf het begin duidelijk: een relatie is iets waar je voor moet werken. Er was geen verwachting op ‘liefde op het eerste gezicht’. Ze moesten geduld hebben om elkaar te leren waarderen en naar elkaar toe groeien om het laten slagen. Maar nadat Ansari’s vader nauwelijks moeite had gedaan om de ‘perfecte partner’ te vinden, kreeg hij het toch voor elkaar om een gelukkig leven te leiden met zijn vrouw.

Wat we kunnen leren van Married At First Sight

Een ander voorbeeld is het televisieprogramma Married At First Sight waarin de deelnemers blindelings vertrouwen op de koppelkunsten van de experts. In de veronderstelling dat de experts de perfecte match hebben gevonden, zijn ze ervan overtuigd dat het sociale experiment – voor hen in ieder geval – een succes gaat worden. Net als de vader van Ansari gaan de deelnemers een gearrangeerd huwelijk aan met een partner die voor hen is gekozen door de experts.

Hoewel het vaker wel dan niet in een scheiding eindigt, toont het programma aan dat twee onbekenden verliefd op elkaar kunnen worden als ze ‘gedwongen’ worden tot een huwelijk. Married At First Sight laat zien dat liefde op het eerste gezicht geen vereiste is om liefde voor een ander te (gaan) voelen. Het is iets dat kan groeien vanuit het niets.

Volgens Ansari zijn veel van de singles van nu op zoek naar het sprookjesachtige concept van liefde op het eerste gezicht. Ze willen de chemische reactie in hun hersenen voelen als ze iemand ontmoeten: een tinteling in de buik, knikkende knieën en een verhoogde hartslag. Maar als ze het dan vinden, raken ze vaak teleurgesteld als dat intense gevoel snel wegebt.

Als de zoektocht naar liefde op het eerste gezicht niet voor je werkt, dan is het wellicht niet de beste keuze. Het kan ook anders. Relaties hoeven niet op het kookpunt te beginnen om vervolgens af te koelen. Zoals de ouders van Ansari aantonen kan het ook omgekeerd, wanneer de relatie koel begint en zich geleidelijk opwarmt tot een aangename temperatuur.

Meer mensen zoals jij...

... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.

Deel dit artikel
Geef je reactie