Sinds het begin van onze beschaving hebben dichters liefde omschreven als een soort van waanzin. De Griekse filosoof en dichter Plato noemde liefde zelfs een geestesziekte. En vanuit de oudheid heeft de medische wereld deze mening gedeeld.
Klamme handen, een versnelde hartslag en vlinders in de buik? De symptomen van een intense liefde zijn gevarieerd en komen voor in allerlei vormen en maten. Het intrigerende is dat als je al deze symptomen opschrijft, ze enorm veel weg hebben van een psychische stoornis.
Het obsessieve verlangen om je geliefde weer te zien, de tranen als je teleurgesteld wordt en de euforie als je elkaar weer ziet; je zou ze allemaal kunnen afvinken tegen een lijst symptomen van enkele bekende psychische aandoeningen.
Wat wil jij?
"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."
Psychische liefdesstoornissen
Dat liefde zoveel wegheeft van een psychische stoornis is niet zo gek. Hersenscans hebben laten zien dat er een behoorlijke overlap is tussen ‘verliefde hersenen’en de ‘hersenen van een psychische aandoening’. Maar in sommige gevallen gaat het nog een stapje verder en is er niet alleen sprake van een intense verliefdheid maar ook van een psychische stoornis. Dit zijn 3 liefdesstoornissen die je waarschijnlijk nog niet kent:
1. Erotomanie
Het voelt fijn om te weten dat iemand verliefd op je is. Maar wat als je deze persoon helemaal niet kent? Het fijne gevoel verandert dan al snel naar een eng gevoel; omdat je het niet kunt begrijpen. En dat is precies het geval als er sprake is van erotomanie, ook wel bekend als het Clérambault syndroom.1
Bij deze liefdesstoornis denk je dat iemand verliefd op je is, terwijl dat helemaal niet het geval. Je leeft in de waan dat deze persoon, vaak iemand met status of een bekendheid, in het geheim ook verliefd op jou is. En hoewel je geen echte contacten met deze persoon hebt, bekennen ze wel hun liefde via geheime berichten, telepathische signalen en speciale blikken die je ontvangt via de media. Tenminste, dat denk je.
Zelfs als de persoon het in je gezicht zegt; “Ik ken je helemaal niet” of “Ik ben niet verliefd op je,” dan nog valt het kwartje niet. Nog steeds geloof je dat het wel zo is; niets of niemand kan je wijs brengen. Voor jezelf is er geen andere mogelijkheid; ze verhullen hun echte gevoelens voor de wereld, om wat voor reden dan ook.
Je werkt er graag aan mee en in het diepste geheim bel je op, verstuur je berichten en bekijk je je geliefde over de schutting in het midden van de nacht. De erotomaniestoornis heeft je verandert in een stalker die niet opgeeft; niet na een maand, niet na een jaar.
Gelukkig komt deze waanstoornis heel weinig voor. In een grootschalig bevolkingsonderzoek naar erotomanie onder 1,25 miljoen Britten werden slecht 11 mensen gevonden die voldeden aan alle kenmerken van erotomanie. En dat waren allen vrouwen.
2. Obsessieve liefde
Verliefd zijn geeft een geweldig gevoel. Elke blik doet je smelten, elke aanraking laat je lichaam trillen en kleurt je wangen rood. En hoewel je eigenlijk heel druk bent kun je je nergens anders op concentreren, omdat het beeld van je liefdesobject 24/7 door je hoofd blijft spoken. Je bent hoteldebotel verliefd.
Het begin van een liefdesrelatie wordt gekenmerkt door deze intense passie. Maar deze passie duurt helaas niet eeuwig. Zodra de verliefdheidshormonen weer terugkeren naar het normale niveau, verandert de gepassioneerde verliefdheid in een duurzame liefde. Dit kan maand duren, een half jaar of ruim meer dan een jaar. En dan komt het moment dat verliefd zijn overgaat op houden van. Maar niet voor iedereen.
“When you have seen as much of life as I have, you will not underestimate the power of obsessive love.” – J. K. Rowling
Sommige mensen blijven steken in de beginfase en ontwikkelen een obsessie voor hun geliefde. Wat zo leuk en gepassioneerd begon transformeert in een obsessieve liefde waarin je overweldigd wordt door een obsessief verlangen om de andere persoon te bezitten. De roze wolk verandert in een donkere wolk, met hevige bliksem als gevolg.
Het draait niet meer om het bieden van een veilige thuishaven, maar om controle en een drang om te beschermen. Je wilt niets anders dan deze persoon, 24 uur per dag en 7 dagen per week. Het zorgt er zelfs voor dat je aan niets anders meer kunt denken, met allerlei gevolgen voor je persoonlijke, sociale en zakelijke leven. De obsessieve liefde maakt niet alleen jezelf kapot, maar ook je geliefde.
Obsessief liefhebben gaat zelfs zo zo ver dat de mensen die dit hebben hun slachtoffers besluipen, manipulatief worden of zelfs fysiek controleren. Ondertussen heb je continu de behoefte om gerustgesteld te worden en elke vorm van afwijzing vat je op als een levensbedreigende situatie. De obsessieve liefde komt gelukkig niet bij veel mensen voor. Bij minder dan 0.1% van de bevolking is deze psychische conditie aanwezig.1
3. Hechtingsstoornis
Een andere psychische stoornis waar je waarschijnlijk wel eens van gehoord hebt is de hechtingsstoornis. Dit is een nogal brede term die bedoeld is om stoornissen in gemoedstoestand, gedrag en sociale relaties te beschrijven, die vaak het gevolg zijn van een moeilijke kindertijd.
De mensen die dit op latere leeftijd nog hebben, hebben als kind geen echte band met hun ouders ervaren. En dit kan te wijten zijn aan verwaarlozing, mishandeling, maar bijvoorbeeld ook als het kind niet de kans kreeg om zich te hechten.
Als je een hechtingsstoornis hebt dan kun je daar op latere leeftijd nog last van hebben, en dus ook in de relaties die je hebt en de liefde die je geeft en krijgt. Omdat er verschillende soorten hechtingsstoornissen zijn, kan het gedrag dat vertoond wordt erg uiteenlopen.
Je kunt je bijvoorbeeld niet ‘veilig’ voelen bij anderen en bang zijn om je te binden. Of je hebt meer weg van het andere type dat juist met iedereen relaties aangaat, maar angst hebt om verlaten te worden. En dan zijn er nog meer verschijnselen die een relatie hebben moeilijker maken, zoals ongepast seksueel gedrag, veel liegen, geen affectie kunnen tonen en sociopathisch gedrag.
Hoewel deze drie liefdesstoornissen niet vaak voorkomen, kunnen ze een grote impact op je leven hebben, en die van je partner. In veel gevallen kan therapie helpen om de symptomen te bestrijden en kan een effectief behandelplan opgesteld worden om het allemaal wat draaglijker te maken. Misschien is het niet helemaal op te lossen, maar alle beetjes helpen als je een beter liefdesleven wilt.
Meer mensen zoals jij...
... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.
