Het is één van de meest gecompliceerde dingen in het leven en toch bestaat er geen geschikte opleiding voor: het aangaan en vooral in stand houden van een liefdesrelatie. Wel is er een soort van sturing in het geval van problemen en dat gebeurt in de vorm van relatietherapie.
Relatietherapie zien we vooral in landen als de Verenigde Staten steeds vaker. In Nederland zijn we daar wellicht toch net iets te nuchter voor, want de acceptatie van relatietherapie ligt hier nog lang niet zo hoog als in andere landen.
Zo wordt relatietherapie door veel Nederlanders nog gezien als een soort van allerlaatste redmiddel waar je alleen voor kiest als je met je rug tegen de muur staat en geen kant meer op kunt. Da’s op zich zonde, want een goede relatietherapeut kan het verschil betekenen tussen het nader tot elkaar komen en een volledige escalatie.
Wat wil jij?
"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."
Het simpelweg toelaten van een derde partij, of misschien beter gezegd, een luisterend oor met een objectieve kijk op zaken, kan veel beter werken dan je je misschien wel voor mogelijk had gehouden.
Wat is relatietherapie?
De verwachtingen in een relatie zijn de laatste decennia steeds meer toegenomen en dat is in principe maar goed ook. We trouwen niet meer met elkaar vanwege financiële of religieuze redenen, maar doen dat omdat we van elkaar houden. Daardoor liggen de verwachtingen wel weer veel hoger.
We verwachten van elkaar een bepaalde inbreng in de relatie en dan hebben we het niet alleen over liefde. Samen leven betekent immers samen moeten delen, compenseren en respecteren. Tegelijkertijd moeten we ook blijven liefhebben en het liefst blijven prikkelen.
En dat zijn best een hoop dingen als je het aan ons vraagt. Al met al is dat een soort van balans tussen jou en je partner, oftewel samen zijn in plaats van alleen zijn.
Fascinatie maakt plaats voor frustratie
Naarmate de tijd voorbij gaat, zul je ook zien dat het nieuwe ervan af is en dat geldt ook voor de bovengenoemde prikkelingen. In het begin word je juist aangetrokken door een zekere mate van onbekendheid. Dat onbekende gevoel, dat mysterieuze, zorgt er juist voor dat de aantrekkingskracht tussen twee mensen blijft bestaan.
Dezelfde onbekendheid weet ons ook verrekte goed te frustreren, want het niet weten van dingen blijkt ook slecht te verdragen. Terwijl je daar in het begin van de relatie juist door wordt gefascineerd, heb je naarmate de relatie vordert juist het gevoel dat je er recht op hebt om alles te weten. En daar gaat het fout.
Sprake van disbalans in de relatie
Door nieuwe levensfases, persoonlijke ontplooiing, of impactvolle gebeurtenissen kan er eveneens een bepaalde vorm van disbalans ontstaan. Die nieuwe levensfases zorgen er in dit geval voor dat jullie steeds meer uit elkaar groeien en het doel is uiteraard om weer nader tot elkaar te komen en de juiste balans te hervinden. Vaak wordt geprobeerd om dit zonder externe hulp te doen en nog vaker wordt er, tegen beter weten in, op gehoopt dat de balans zich vanzelf weer zal herstellen.
Als het op eigen kracht niet meer lukt
Als die toenadering niet meer op eigen kracht lijkt te lukken, dan doe je er goed aan om een relatietherapeut in te schakelen. In dat geval haal je er dus een derde partij bij die van het luisteren en observeren een geheel eigenlijk beroep heeft gemaakt. Daarmee is relatietherapie ook een objectieve kijk op zaken zonder dat het moet worden gezien als een trukendoos of een wondermiddel.
Er is geen eenduidige oplossing, want elke relatie en elke persoon staat op zichzelf. Relatietherapie werkt dan ook niet met recepten en het is uiteindelijk een proces waar jij en je partner zich voor zullen moeten inspannen.
Zelfs de wetenschap vindt het moeilijk
Elke therapeut werkt dan ook vanuit een bepaalde visie over mensen en alles wat daarbij komt kijken. Zo zijn er verschillende denkbeelden over hoe een ideale, of in elk geval, gezonde partner eruit zou moeten zien. Zowel voor therapeuten als voor de directe betrokkenen is zoiets heel erg persoonlijk.
Door de loop van jaren zijn er al tal van wetenschappers mee aan de slag gegaan om te kijken hoe een man en vrouw zich nu precies moeten gedragen om de relatie tussen beide prettig te houden. En de wetenschap is er, zoals je misschien al wel kunt raden, nog niet helemaal over uit. Moeilijk, moeilijk dus.
“A successful marriage requires falling in love many times, always with the same person.” – Mignon McLaughlin
Sociale kwaliteiten van therapeuten cruciaal
Niet zo gek dus dat lang niet altijd een bepaalde plan van aanpak of een bewezen methode de doorslag geeft bij het oplossen van relatieproblemen. Vaak is de benadering van de therapeut op zich ook al een cruciale factor. De persoonlijkheid van de therapeut en de hele sfeer die daarbij wordt gecreëerd is vaak minstens zo belangrijk als de toegepaste theorie.
Zo zal een geslaagde relatietherapie vaak afhankelijk zijn van de persoonlijke en sociale kwaliteit van de therapeut in kwestie. Natuurlijk, de wetenschap telt ook. Maar dat geldt ook voor de sfeer tijdens het hele traject. Therapie roept namelijk voortdurend gevoelens op.
Wanneer in therapie?
Veel mensen die in therapie gaan, doen dat veel te laat. Sterker nog: ze doen dat doorgaans pas na jaren van aanhoudende problematiek in de relatie. In therapie gaan wordt meestal gezien als een soort van allerlaatste redmiddel en mensen schamen zich er zelfs wat voor. “Hulp inschakelen omdat je je partner niet kunt controleren? Dat zie je mij niet doen hoor,” zo is vaak de gedachte.
Dan wordt er ook vaak verondersteld dat de veel voorkomende relatieproblemen vanzelf overgaan, omdat je immers wel gewoon van elkaar houdt. Stellen weten helaas niet dat relatietherapie tijdig moet worden ingeschakeld en allesbehalve een laatste middel is.
Relaties zonder problemen zijn schaars
Relaties zonder problemen komen zelden voor en dat is op zich ook niet zo verkeerd. Juist als mensen van elkaar houden, komen spanningen voor. Als iemand weinig om je geeft dan maakt het hem of haar maar weinig uit wat je allemaal uitspookt, maar als het om je soulmate gaat dan wordt het meteen een heel ander verhaal.
Dus mocht je ineens het gevoel hebben dat je vaker ruzie met elkaar hebt, dan kan het ook komen dat jullie in een fase zou belanden dat jullie echt om elkaar zijn gaan geven. Niet elke ruzie is meteen funest: het is soms zelfs gezond, omdat je ermee aantoont dat je om elkaar geeft.
Wat zijn de voornaamste oorzaken?
Hoewel elke relatie volledig op zich staat zijn we als mensen wel geneigd om hetzelfde soort gedrag te vertonen in de relatie. En daarmee dus ook op een soortgelijke manier ongemeen met elkaar te hebben. De voornaamste oorzaken om in relatietherapie te gaan zijn dan ook:
- Destructieve communicatie: alles begint met een goede communicatie en dat geldt ook in de relationele sfeer.
- Tegenstrijdige relatie behoeften: zo is een eenzijdige kinderwens een gebruikelijke reden om met elkaar in de clinch te liggen en zelfs een relatie te beëindigen.
- Wantrouwen: vaak wordt dit veroorzaakt door wrok. De meest veelvoorkomende reden voor wrok is weer een affaire die nooit volledig is geheeld.
- Seksuele behoeften: de onderlinge beleving van seks en de verwachtingen op seksueel vlak verschillen in dit geval te erg van elkaar.
- Normen en waarden: hier hebben we het over opvattingen op financieel vlak, de opvoeding van kinderen, maar ook religieuze en politieke verschillen.
- Trauma’s: denk bijvoorbeeld aan het verlies van een kind of een andere dierbare.
Individuele klachten: depressies of verslavingen die hun impact hebben op de relatie. - Uit elkaar groeien: jullie zijn in een nieuwe levensfase terecht gekomen of hebben jullie dusdanig ontplooid op persoonlijk vlak dat jullie elkaar niet meer herkennen.
Hoe werkt relatietherapie?
Elke relatietherapeut heeft een geheel eigen aanpak. Natuurlijk zijn er een aantal klassieke methodes die succesvol zijn en liggen de aanpakken van verschillende therapeuten in grote lijnen ook wel redelijk bij elkaar.
Tijdens de sessies met een therapeut wordt er dan ook veelal een beroep gedaan op de gevoelens van beide betrokkenen en wordt er verwacht dat zij daar ook openlijk over praten. Het onvermijdelijke daarbij is echter vaak dat de gevoelens op een conflictueuze manier worden geuit in meningen in plaats van dat er daadwerkelijk met elkaar wordt gecommuniceerd.
Het gevolg zijn voortdurende verwijten en het ontbreken van nuances. Tegelijkertijd wordt er wel een dringend beroep gedaan op het innerlijke gevoel van beide therapeuten. Het doel is uiteindelijk om verder te kijken dan de verwijten, maar om te kijken welke gevoelens of behoeften daar achter zitten.
Eerlijk: ten opzichte van je partner en jezelf
Veel mensen die in therapie gaan, hebben dan ook het gevoel dat er druk op ze wordt gezet. Er wordt namelijk voortdurend verwacht dat zij hun gevoelens onder woorden brengen en dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Een gevoel hebben is namelijk één, maar dat ook op een rustige manier weten uit te leggen is iets heel anders.
Door er echter niet over te praten gaan de problemen op een rare manier aan de oppervlakte knagen en vaak is het gevolg dan dat de kleinste dingen escaleren. Denk maar aan die fatale ruzie die werd veroorzaakt doordat die rode handdoek ineens ergens anders lag dan normaal gesproken.
In relatietherapie dien je je open op te stellen over alles wat verkeerd lijkt te gaan en dat kan best confronterend zijn. Pas als je eerlijk bent ten opzichte van je partner en jezelf, ga je pas echt aan het werk. Het is in het begin even doorbijten om er vervolgens op lange termijn profijt aan te hebben.
Meer mensen zoals jij...
... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.
