Wat is een symbiotische relatie? Dit betekent het als je te afhankelijk bent

Je weet dat je er grootse moeite mee hebt om alleen te zijn. Als je partner er een keer niet is, wil je het liefst de hele dag op de hoogte worden gehouden. Je wilt weten wat hij of zij doet, waar dat gebeurt en met wie precies. Zonder dat je het doorhebt, laat je voortdurend merken dat je het niet prettig vindt als hij of zij iets doet met anderen.

Terwijl je voor jezelf het gevoel hebt dat je alleen maar laat zien dat je om je partner geeft, kan dit claimerige gedrag de ander ook tegen het zere been stoten. Sterker nog, ook andere personen kunnen het als storend ervaren als zij geen tijd ‘mogen’ doorbrengen met jouw partner.

Het gevolg? Een hoop fricties met de mensen die jij juist zo lief hebt. We noemen deze sterke mate van afhankelijkheid ook wel een symbiotische relatie en de kans is groot dat je daar nog nooit van gehoord hebt. Reden genoeg om je er meer over te vertellen.

Wat is symbiotische relatie?

Bij een symbiotische relatie is er sprake van een bovengemiddelde betrokkenheid en afhankelijkheid tussen twee of meer personen. Deze symbiotische afhankelijk zien we vooral in liefdesrelaties en ouder-kind-relaties, maar kunnen ook voorkomen bij vrienden.

Tussen geliefden

In het begin van de relatie zijn jullie altijd samen. Je wilt niets anders dan dag en nacht met je partner zijn, verwaarloost je vriendschappen zelfs (tijdelijk) en hebt enkel oog voor je partner. Eigenlijk dus zo’n beetje als een kleine baby die zich alleen maar concentreert op zijn of haar moeder.

Ouder-kind

want ook tussen een ouder en kind zien we deze afhankelijk en daarvoor moeten we terug naar de relatie tussen een moeder en baby. De baby is namelijk volledig afhankelijk van de moeder als we het hebben over voeding, bescherming en verzorging. Toch is de moeder op haar beurt helemaal zelfstandig.

Wat is de oorzaak?

De term symbiotische relatie zien we veel voorkomen in de ontwikkelingspsychologie en als we daar weer naar kijken dan zien we dat de eerste relaties zich al ontwikkelen tijdens het kind zijn. Als baby ben je niets anders dan één met je directe omgeving. Je weet immers nog niet dat je een eigen persoonlijkheid hebt. Dat bewustzijn komt pas later, bijvoorbeeld als je in staat bent om je eerste woordjes uit te brengen.

Steeds meer koppel je jezelf los van je moeder en dat kan zelfs tot opstandig gedrag leiden als je een puber bent. Toch kan het zijn dat je zelfs als puber nog volledig op je ouders steunt. Vaak is het tijdens deze fase dat de symbiotische afhankelijkheid al dan niet een rol gaat spelen in jouw verdere leven. In het ergste geval uit dat zich in een symbiotische relatie met je partner.

Symptomen/kenmerken

We hadden het er al even over hoe je in het begin van de relatie voor niemand anders oog hebt dan voor je partner. Toch zullen de meeste mensen erover mee kunnen praten dat hier vroeg of laat een einde aan komt. Als de verliefdheidsfase overgaat naar een vaste relatie, van verliefd zijn naar houden van, zul je merken dat er geleidelijk meer afstand komt tussen jullie twee.

Je pakt je dagelijkse ritme weer op en probeert om de verwaarloosde vriendschappen weer op te poetsen. Als het goed is, pak je weer met je vrienden een bios of duik je als vanouds weer gezamenlijk het café in. Bij gezonde relaties is dat volstrekt normaal. Jullie zijn alle twee namelijk unieke individuen en het is daarom ook niets anders dan normaal dat je ook je eigen dingen doet.

Bij een (ongezonde) symbiotische relatie is juist de mate van zelfstandigheid verstoord. Sterker nog, er is sprake van een verstoring tussen geven en nemen. In het ergste gevoel kan dit leiden tot een volledige afhankelijk van één van de partners. Zo denk je voor de ander en weet je niet goed waar je eigen grenzen zijn. Als die ander even niet in de buurt is voel je je verscheurd, leeg, en hulpeloos.

Oké, we overdrijven het misschien wat, maar het punt dat we willen maken is dat de ander verantwoordelijk is voor jouw levensgeluk. En da’s niet oké.

Gevolgen

Het gevolg is dat wat een normale relatie zou moeten zijn steeds meer uitmondt in een ongezonde symbiotische relatie. Bij een liefdesrelatie herken je dat aan de voortdurende behoefte dat alles om jullie twee moet draaien. Worden andere mensen daarbij betrokken, dan knaagt dat aan je en dan laat je dat ook merken ook.

Zonder de ander kun je niet jezelf zijn en in het ergste geval leidt dat tot een gevoel van jaloezie. Door de jaloezie probeer je jouw partner voortdurend te ‘claimen’ en dat wordt meestal niet gewaardeerd door de sociale kring van jouw geliefde.

Het gevolg? Dat er confrontaties zijn met de relaties van jouw partner en daardoor dus ook met je partner. Vaak zien we dat mensen in dit soort ongezonde relaties hun eigen geluk zelfs negeren of vergeten. Alles draait namelijk om de ander.

Oplossingen

Alles wat ongezond is, moet zo snel mogelijk worden geheeld, dat is algemeen bekend. Dat betekent in dit geval dus dat je zo snel mogelijk van een ongezonde relatie moet gaan naar een gezonde symbiotische relatie. Hoe je daarvoor kunt zorgen?

Afspraken onderling

Bij elke gezonde relatie is er sprake van bewustzijn en begrip. In het meest gunstige geval maak je dan afspraken waar beide partners zich prettig bij voelen. De verstoring tussen geven en nemen waar we het hierboven al over hadden, wordt weer rechtgezet. In een relatie moet je immers geven en nemen en als het goed is gebeurt dat in dezelfde mate.

Het is daarom cruciaal dat beide partners beseffen dat jullie allebei een individu zijn met eigen bezigheden, sociale contacten en persoonlijke doelen. Als jullie op lange termijn met elkaar verder willen is het zaak om elkander genoeg ruimte te geven om zichzelf te zijn.

Deskundige hulp

Hebben jullie al vaak genoeg met elkaar aan tafel gezeten en heeft dat zelfs al tot flinke ruzies geleid? Dan is het misschien een goed idee om een derde in te schakelen voor deskundige hulp. En hoewel we weten hoe vervelend je het vindt om een derde bij jullie relatie te betrekken, willen we je toch op het hart drukken om dat te doen.

Een relatietherapeut kan namelijk goed helpen, want we hebben het bij een ongezonde symbiotische relatie over een serieus probleem. Onderzoek samen hoe je de relatie in balans kunt brengen.

Streven naar een gezonde (symbiotische) relatie

Dat doe je uiteindelijk met één doel voor ogen: een gezonde relatie. Deze relatie kan overigens nog steeds symbiotisch zijn, zolang die maar van gezonde aard is. Wat we daarmee bedoelen? Wellicht ken je elkaar inmiddels al zo goed dat je elkaars zinnen kunt afmaken. Hoewel dat misschien een wat zoetsappig voorbeeld is, is het wat ons betreft wel het ultieme voorbeeld van een symbiotische relatie. Want ja, je kunt van elkaar afhankelijk zijn, en ja, je wilt zoveel mogelijk tijd met elkaar samenbrengen, maar zorg er ook voor dat je elkaar zo nu en dan los kunt laten.

Laat je partner even een weekend met z’n vrienden erop uit trekken en vergeet ook je eigen sociale contacten niet. Zorg dat dit soort dingen gewoon mogelijk zijn en je zult na verloop van tijd merken dat je zo wél samen oud kunt worden.